علل و زمينه‌هاي صلح امام حسن(ع) چه بود؟

صلح امام حسن (ع) دلايل مختلفي دارد كه در اينجا به برخي از اين دلايل اشاره مي‌كنيم:

1 - تكليف گرايي

2 - حفظ دين‏

3 - مصالح عمومي‏

4 - حفظ شيعيان‏

5 - عدم حمايت مردم و خيانت فرماندهان‏

سبب صلح امام حسن مجتبی (ع)

گونه شناسی یاران امام حسن (ع) ، چرا امام صلح کرد ؟

یکی از شرایط مهم برای پیروزی بر دشمن ،برخورداری از سپاه و نیروهای متعهد و وفادار است که این شرط درباره امام حسن(ع) محقق نشد و به عکس یاران و سپاهیان آن حضرت از راه غدر و سستی با ایشان برخورد کردند و حتی بزرگان و فرماندهان سپاهش فریب وعد و وعید معاویه را خوردند و حضرت را تنها گذاشتند. به گزارشی از شیخ مفید در این زمینه توجه فرمایید :

معاویه برای پیروز شدن بر امام حسن (ع) بسوی عراق رهسپار شد، و چون به پل شهر منبج (که در ده فرسنگی حلب می باشد) رسید، امام حسن (ع) نیز از این سو حرکت کرد، و حجر بن عدی را بسوی فرمانداران خود (در شهرها) گسیل داشت که ایشان را دستور کوچ دهد، و مردم را به جهاد برانگیزد، پس مردمان در آغاز کندی و اهمال کردند سپس (با سختی) گردن نهاده براه افتادند، و سپاه امام گروه های گوناگونی از مردم بودند، برخی شیعیان خود و پدرش بودند، و برخی از خوارج بودند که هدفشان تنها جنگ با معاویه بود و برخی از آنان مردمانی فتنه جو و طمع کار در غنیمت های جنگی بودند و برخی دو دل بودند و عقیده و ایمان محکمی در باره آن حضرت (ع) نداشتند، و برخی روی غیرت و تعصب قومی و پیروی از سران قبایل خود آمده بودند و دین و ایمانی نداشتند.

منبع :

ارشاد شیخ مفید ترجمه رسولى محلاتى ،(ج2 ص7)

صلح امام حسن مجتبی (ع)

1- در كتاب: علل الشرائع از سدير روايت مي كند كه گفت: يكوقت پسرم همراه من بود كه امام محمّد باقر (ع) به من فرمود: عقيده‏اى را كه دارى براى ما شرح بده، تا اگر اغراق در آن باشد جلو آن را بگيريم و اگر نقصى داشته باشد تو را راهنمائى كنيم. وقتى كه من خواستم سخن بگويم آن حضرت فرمود: آرام باش تا برايت بگويم، هر كس به آن علم و دانشى كه پيغمبر خدا نزد حضرت على ابن ابى طالب نهاده معتقد باشد مؤمن و كسى كه منكر آن باشد كافر خواهد بود.

بعد از على (ع) امام حسن (ع) هم همين مقام را دارد. من گفتم: چگونه امام حسن (ع) اين مقام و منزلت را دارد در صورتى كه مقام خلافت را به معاويه واگذار نمود!؟ فرمود آرام باش! زيرا امام حسن (ع) به وظيفه خويشتن آشناتر بود، اگر اين عمل را انجام نمي داد كار بسيار بزرگ و خطرناكى پيش آمد مي كرد.

2- نيز در كتاب سابق الذكر از ابو سعيد نقل ميكند كه گفت: به امام حسن (ع) گفتم: براى چه با معاويه مداهنه و مصالحه كردى، در صورتى كه ميدانستى حق مال تو بود، نه مال او، و مي دانستى كه معاويه گمراه و ستم كيش است!؟

در جوابم فرمود: اى ابو سعيد! آيا من بعد از پدرم حجت و امام بر خلق نيستم!؟ گفتم چرا. فرمود: آيا من آن كسى نيستم كه پيغمبر خدا (ص) در باره‏ من و برادرم امام حسين فرموده:

الحسن و الحسين امامان، قاما او قعدا

يعنى حسن و حسين امام هستند: چه قيام كنند و چه سكوت نمايند! گفتم:

چرا، فرمود: پس من چه قيام كنم و چه سكوت نمايم امام مى‏باشم. اى ابو سعيد! علت صلح من با معاويه عينا همان علتى است كه پيامبر خدا (ص) با بنى ضمره و بنى اشجع و اهل مكه نمود. تفاوتى كه هست اين است كه آنان بقرآن كافر شدند و معاويه و يارانش بتأويل قرآن كافر شدند اى ابو سعيد! اكنون كه من از طرف خداى سبحان امام و پيشوا ميباشم پس نبايد امر و نحوه مداهنه و محاربه‏اى را كه من ميكنم سفيهانه دانست، و لو اينكه حكمت آن عملى كه من انجام ميدهم نامعلوم باشد.

آيا نشنيده‏اى هنگامى كه حضرت خضر كشتى را سوراخ كرد و آن كودك را كشت و آن ديوار را تعمير نمود حضرت موسى بعلت اينكه فلسفه آنها را نميدانست نپسنديد و بر او اعتراض كرد، اگر من با معاويه مصالحه نميكردم احدى از شيعيان ما بر روى زمين نبود مگر اينكه كشته ميشد.

در ادامه مطالب

صلح امام حسن مجتبی (ع)

امام حسن مجتبی (ع) فرمودند: من نه خواركننده مؤمنان، بلكه عزّت بخش آنانم. وقتى ديدم شما در برابر دشمن قدرتى نداريد، كار را به او واگذاشتم تا من و شما در ميان آنان باشيم. همچنان كه آن فرزانه [خضر] كشتى را سوراخ كرد تا براى صاحبانش باقى بماند، و اين چنين است حكايت من و شما تا در ميان آنها باقى بمانيم.

متن حدیث:

ما أنَا بِمُذِلِّ المُؤمِنينَ ولكِنّي مُعِزُّ المُؤمِنينَ ، إنّى لَمّا رَأَيتُكُم لَيسَ بِكُم عَلَيهِم قُوَّةٌ سَلَّمتُ الأمرَ لأِبقى أنا و أنتُم بَينَ أظهُرِهِم ، كَما عابَ العالِمُ السَّفينَةَ لِتَبقى لأِصحابِها و كَذلِكَ نَفسِي و أنتُم لِنَبقى بَينَهُم

منبع :

«ميزان الحكمه، حدیث 1051»